Όσο κι αν ο ψηφιακός κόσμος κερδίζει έδαφος καθημερινά, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη προβάλλει ως κάτι δεδομένο πια, η υλικότητα του χαρτιού αλλά και η αυθεντικότητα της δημιουργίας από ανθρώπινο χέρι, όχι μόνο διατηρούν τη γοητεία τους αλλά και διεκδικούν μια θέση στο μέλλον. «Είναι άλλη αίσθηση το μολύβι όπως και το βιβλίο», σημειώνει ο εικονογράφος και κομίστας Degphilip (κατά κόσμον Φίλιππος Ντεγίδης), ο οποίος, μεταξύ άλλων, διδάσκει digital art στη Θεσσαλονίκη, και τον οποίο συναντήσαμε στο περιθώριο του φεστιβάλ Chaniartoon.

Απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών της Φλώρινας και της Comink, ο Φίλιππος εργάζεται επαγγελματικά τα τελευταία χρόνια ως εικονογράφος, δημιουργώντας πορτραίτα, animations, εξώφυλλα, και εικονογραφίσεις παιδικών βιβλίων, ενώ έχει λάβει μέρος σε πολλές εκθέσεις και φεστιβάλ. Μαζί του μιλήσαμε για το σύγχρονο τοπίο των κόμικ στην Ελλάδα αλλά και τις αλλαγές που φέρνει η τεχνητή νοημοσύνη στην τέχνη που υπηρετεί.

Πώς βλέπεις την τέχνη του κόμικ στην Ελλάδα; Πού βρισκόμαστε;
Πριν 10 χρόνια νομίζω ότι ήταν κάτι που αφορούσε λίγους ανθρώπους. Ακόμα και οι άνθρωποι των τεχνών το υποτιμούσαν ότι είναι κάτι ευτελές. Νομίζω με τα Comic Con άρχισε να εξελίσσεται η κατάσταση. Μέσα από αυτά γνώρισα κι εγώ τους νεότερους Έλληνες κομίστες. Πλέον μοιάζει να πηγαίνει καλά, κάθε πόλη σχεδόν κάνει ένα φεστιβάλ και ο κόσμος έχει επαφή με αυτή την τέχνη.

Πράγματι έχουν αυξηθεί τα Φεστιβάλ και ιδίως τα περιφερειακά. Τι προσφέρουν τα Φεστιβάλ στους νέους δημιουργούς;
Την επαφή με τον κόσμο. Την ευκαιρία να δεις τις αντιδράσεις του κοινού. Παλαιότερα δούλευα μέσω ίντερνετ και δεν είχα άμεση επαφή με τον κόσμο. Λάμβανα μηνύματα, αλλά δεν είναι όπως όταν βρίσκεσαι από κοντά με τον άλλο και ανταλλάσσεις απόψεις.
Είναι αλλιώς να βλέπεις την αντίδραση κάποιου που έχει διαβάσει τη δουλειά σου κι αλλιώς να σού πατάει κάποιος λάικ. Όσα λάικ κι αν είναι αυτά. Παράλληλα, τα φεστιβάλ σε βάζουν σε μια δημιουργική ψυχολογία και διαδικασία. Αισθάνεσαι ότι πρέπει να ετοιμάσεις κάτι, ανταλλάσσεις απόψεις με συναδέλφους κ.λπ.

Κάθε φεστιβάλ είναι και μια γιορτή…
Δεν είναι σε όλα τα φεστιβάλ γιορτινό το κλίμα. Στο Chaniartoon αλλά και στη Θεσσαλονίκη ισχύει αυτό. Είναι πολύ ευχάριστο το κλίμα.

Είναι εύκολο να ζήσει ένας εικονογράφος – κομίστας από τη δουλειά του;
Παλαιότερα ήταν πιο δύσκολα. Πλέον με το ίντερνετ είναι πιο εύκολο να στέλνεις κάπου τη δουλειά σου, να φαίνεται η δουλειά σου. Πιο παλιά χρειάζονταν να έχεις γνωστούς, να σε συστήσουν κ.λπ. Πλέον, όταν επενδύσεις χρόνο να φτιάξεις ένα portfolio, μπορείς να βρεις δουλειές.

Η τεχνολογία διευκολύνει τις συνεργασίες και την επικοινωνία. Ως προς την ίδια την τέχνη του κόμικ πώς νομίζεις ότι επηρεάζουν οι εξελίξεις στην τεχνολογία; Απειλείται η μαστοριά;
Αυτό το ερώτημα με απασχολεί από τη στιγμή που αναπτύχθηκε το AI (η τεχνητή νοημοσύνη). Η δουλειά που κάνει το AI είναι πράγματι πολύ ωραία. Είναι βέβαια μια κλεμμένη δουλειά, αφού στην πραγματικότητα παίρνει από τους καλλιτέχνες τα έργα τους και τα συνδυάζει κάνοντας ένα μιξ. Πιστεύω ότι είναι στα αλήθεια μια απειλή αυτή η εξέλιξη. Πολλοί θα χάσουν τη δουλειά τους. Όμως το ίδιο ίσχυε κι όταν βγήκε το photoshop. Πολλοί έχασαν και τότε τις δουλειές τους, αλλά άνοιξαν άλλες. Ελπίζω ότι έτσι θα γίνει και τώρα. Το θέμα είναι ότι εμείς ζούμε στη μεταβατική περίοδο και δεν γνωρίζουμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Από εκεί και πέρα, πιστεύω ότι ευνοημένοι θα είναι αυτοί που δουλεύουν παραδοσιακά, στο χέρι δηλαδή, με νερομπογιές κ.λπ. Εκεί θέλω να επιστρέψω κι εγώ. Από τη στιγμή που με την τεχνολογία πια είναι πολύ εύκολο με το πάτημα ενός κουμπιού να δημιουργηθεί μια ωραία εικόνα, δεν νομίζω ότι εγώ δουλεύοντας ψηφιακά μια εβδομάδα θα μπορέσω να εντυπωσιάσω κάποιον. Αντίθετα ο παραδοσιακός τρόπος, έχοντας μια αυθεντικότητα, θα έχει θέση, θα είναι κάτι ξεχωριστό.

Στις μέρες μας λόγω των ρυθμών ζωής αλλά και της υπερπροσφοράς που υπάρχει σε όλους σχεδόν τους τομείς, μοιάζει περισσότερο να καταναλώνουμε τέχνη όπως καταναλώνουμε κι άλλα πράγματα. Πώς βλέπεις εσύ αυτή τη σχέση κοινού – καλλιτέχνη;
Μέσα στο περιβάλλον που ζούμε το κοινό των κόμικ έχει γίνει πιο μεγάλο. Η πλειονότητα ίσως επιζητά κάτι γρήγορο κι αυτή την υπερπροσφορά. Όμως πάντα υπάρχουν κι εκείνοι που αναζητούν κάτι πιο ουσιαστικό. Το ίδιο συμβαίνει και με τον κινηματογράφο. Υπάρχει υπερπροσφορά ταινιών μέσα από συνδρομητικές πλατφόρμες αλλά παρόλα αυτά ο κόσμος θα πάει να δει στον κινηματογράφο μια καλή ταινία.

Το ότι αφήνουμε πίσω μας το χαρτί και περνάμε όλο και περισσότερο σε ψηφιακές μορφές επικοινωνίας πώς το βλέπεις;
Διδάσκω ψηφιακές τεχνικές σε μια σχολή στη Θεσσαλονίκη αλλά αυτό που διαπιστώνω είναι ότι έρχονται πολλά παιδιά για το μάθημα του σχεδίου στο χέρι. Κι ο λόγος είναι ότι έχουν μάθει από μικρά παιδιά να ζωγραφίζουν στο τάμπλετ! Ζωγραφίζουν δηλαδή εξαιρετικά ψηφιακά αλλά δεν γνωρίζουν να το κάνουν με το χέρι. Αυτό μου κάνει τόση εντύπωση! Κάνουν το αντίστροφο από ό,τι έκανε η δικά μας γενιά. Σε κάθε περίπτωση, είναι άλλη αίσθηση το μολύβι όπως και το βιβλίο. Πόσα βιβλία αλήθεια έχεις διαβάσει σε έντυπη μορφή και πόσα σε ηλεκτρονική; Εγώ πάντως που έχω ένα σωρό pdf κόμικ στον υπολογιστή δεν τα έχω ανοίξει ποτέ. Απλά τα έχω ως αρχείο.

*το άρθρο δημοσιεύτηκε στη εφημερίδα "Χανιώτικα Νέα", στην συνεργαζόμενη με το φεστιβάλ στήλη "Μολύβι-Μελάνι"